Osteoporoz ve Egzersiz
OSTEOPOROZ HAKKINDA
Osteoporoz ve Egzersiz

 

OSTEOPOROZDA EGZERSİZİN ÖNEMİ

 
         Kemik olası yüklenmelere maruz kalırken kronik ve mekanik yüklenmelere adapte olabilmek için belirli bir güç gösterir. İskeletin temel fonksiyonu, vücudun maruz kaldığı yer çekimi kuvvetleri ve kas kasılmalarına karşı koyarak organizmayı korumaktır. Kemik, bu beceri ve gücü koruyabilmek için yapısal (kemik kitlesi, kemiğin makro ve mikro mimarisi) ve materyal (mineraller, kollajen çapraz bağlar, mikro hasar) özelliklerini fonksiyonel hale getirerek kütlesindeki değişiklikleri adapte eder. Bu adaptif kombinasyon daha dayanıklı kemik oluşumuna neden olur.
Kemiğe yüklenme periostal genişlemeye ve azalmış endeostal yıkıma etkileyerek bir feed-back mekanizması oluşturur. Kronik yüklenmenin azalması ise inmobilitede olduğu gibi kortikal kemikte azalmaya, sonuçta kortekste incelmeye neden olur.
Fiziksel aktivite, kemik kitlesinin yapısal yeterliliğini devam ettirir ve düzeltir. Fiziksel aktivite ile yükün iskelete nakledilmesi ya vücut ağırlığı taşıma aktivitesinden kemiğin direkt etkilenmesi ya da yapışan kası çekmek ve germek yoluyla olur. Yüksek seviyede fiziksel aktiviteler, kemik üzerinde yüksek seviyede, mekanik güçler oluştururlar, sonuçta bu mekanik güçler kemiğin kuvvetini arttırırlar.
Fiziksel aktiviteler içinde güçlü mekanik yüklenmelerin ve dirençli egzersizlerin kemiğin gücü için en etkin egzersizler olduğu zamanımızda artık kanıtlanmıştır.Egzersiz ve fiziksel aktivitenin kemiğe etki mekanizması şöyledir: Fiziksel aktivite sırasında kemiğe tatbik edilen mekanik güç osteoblastik faaliyeti artırır. Yürüme sırasında vücut ağırlığının gücü ayakların yere her değdiğinde ayak kemiklerini stimüle eder. Yüksek güçlü aktivitelerden olan jogging ve koşma sırasındaki oluşan mekanik güç esnasında olan osteoblastik aktivite, yürüme esnasında olandan daha güçlüdür. Kasların kemikleri çekerek oluşturdukları kronik güçler osteoblastik aktiviteyi arttırır.
 
Osteoporoz için 5 ayrı tipte egzersiz programı önerilmektedir: Germe Egzersizleri, Denge Egzersizleri, Kuvvetlendirme Egzersizleri, Yüksek Güçlü Egzersizler, Vücut Ağırlığı ile Yapılan Aerobik Egzersizler. 
Germe Egzersizleri: Germe ve gevşeme şeklinde uygulanır. Eklemlerin fleksibilitesini sağlayarak düşme ve yaralanmaktan korur. Düzgün bir solunum ile 20-30 sn germe pozisyonunda kalır, daha sonra tüm kaslarını mümkün olduğu kadar gevşetir ve sonra normal, pozisyona döner.
Denge Egzersizleri: Denge egzersizleri haftada 3 kere kuvvetlendirme egzersizlerinden sonra tavsiye edilir. Çeşitli denge egzersizleri içinde klasik yoga pozisyonunun ve adaptasyonu olan kollar yanda topuklar yapışık erekt pozisyon ve tek ayak üzerinde durma tavsiye edilir ki bu pozisyonlar 30 sn ile 1 dk arasında muhafaza edilerek tekrarlanır.
Vücut Ağırlığı ile Yapılan Aerobik Egzersizler: Aerobik aktiviteler hem kardiovasküler hem kemikte etkili olup, yürüme ve koşma aynı zamanda kemik üzerinde etkili aktivitelerdir.   Aerobik aktiviteler aynı zamanda denge ve koordinasyonu düzeltir. Isınma, soğuma ve germe egzersizleri ile solunum egzersizlerini içerir. Merdiven inip çıkma ve step yapma gibi egzersizlerin kemik yoğunluğunu artırdığı çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir.
Yüksek Güçlü Egzersizler: Bu egzersiz programı zıplama ve step egzersizlerini içerir. Ancak bu dönemde eklem sorunları ve düşme riski olabileceğinden genellikle bu egzersiz programına premenopozal dönemde başlama tavsiye edilir
Kuvvetlendirme Egzersizleri: Bu egzersiz programına germe, denge ve 15 dakikalık ağırlık taşıma egzersizleri ile haftada 3 gün başlanır. Daha sonra ilk birkaç haftada zıplama ve step ilave edilir. Toplam haftada 3 gün 40-60 dakikalık egzersiz programları uygulanır.
Bunları yanında sportif aktiviteler tavsiye edilir. Tenis, voleybol, basketbol gibi sporların kemik kitlesini artırdığı ve denge ve koordinasyonu artırdığı bilinmektedir.