DÜŞMELER VE DÜŞMELERİN ÖNLENMESİ
Her gün binlerce insan evlerinde düşmekte, bunun sonucu da ciddi bir şekilde yaralanmalar da olabilmektedir. Bazı düşmelerin yarattığı problemler ölümle sonuçlanabilmekte, bazıları da sakatlıklara yol açabilmektedir. Özellikle kemik erimesi bulunan kişilerde düşmeler sonucu kırıklar olmakta, en sık omurlarda, kalça, el bileğinde gelişen bu tarz kırıklar, sakatlıktan öte ölümlere bile neden olabilmektedir.
65 Yaş üzeri her üç kişiden biri düşmektedir. Kalça kırıklarının %90’ı düşmeler sonucu oluşmaktadır. Özellikle ileri yaşlardaki görme problemleri, denge bozuklukları, demans (unutkanlık), uzun süre hareketsiz kalmak, uyku için kullanılan ilaçlar, düşmelerin artmasına, dolayısı ile kırık oluşmasına yol açabilen en sık karşılaşılan sorunlardır.
Düşmeleri önlemek, en azından düşme sayısını azaltmak için dört şey yapabilirsiniz
- Düzenli egzersiz
- Kullanılan ilaçların doktorla beraber gözden geçirilmesi
- Göz muayenesi
- Evin daha güvenli olması için önlemler
Düzenli egzersiz; Düşmeleri azaltmanın en önemli yollarında birisi, düzenli egzersiz yapmaktır. Egzersiz, sizi daha güçlü kılar, kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar. Tai Chi gibi denge ve koordinasyonu geliştiren egzersizler, en yararlı olanlardır. Egzersiz yapmayı engelleyici faktörler yoksa, doktorunuzla görüşerek sizin için en uygun egzersiz programını oluşturun.
Kullanılan ilaçların doktorla beraber gözden geçirilmesi; Yaş ilerledikçe, kullanılan ilaçların vücuttaki etkileri değişebilir. Bazı ilaçlar, ya da bazı ilaçların birlikte alınması, baş dönmesine ve uyku haline yol açabilir. Bu durum da düşmelere neden olabilir. Zaman zaman doktorunuzla ilaçlarınızı gözden geçiriniz.
Göz muayenesi; Yılda en az bir kez göz hekimi tarafından gözlerin kontrolden geçmesi gerekmektedir. Glokom ya da katarakt gibi görmeyi azaltan sorunlar olabilir veya gözlük numarası yanlış olabilir. Zayıf görüş, düşmeye eğilimi arttırır.
Evin daha güvenli olması için önlemler; Düşmelerin hemen hemen yarısı evde gerçekleşmektedir. Bunun için aşağıdaki konular gözden geçirilmelidir.
- Evin merdivenlerinde ya da yol üzerinde ayağın takılacağı (kitap, kıyafet, ayakkabı) eşyaları kaldırın.
- Ayağın takılabileceği ya da kayabilecek küçük kilim veya halıları kaldırın veya yere sabitleyin.
- Kullanacağınız eşyalar, bir şeyin üzerine çıkmadan alabileceğiniz yükseklikte olsun.
- Banyo küveti ve klozetin kenarlarına tutamak yaptırın.
- Küvetin ya da duş kabininin zeminine kaymayan bir materyal koyun.
- Yaş ilerledikçe, görmek için daha fazla ışığa gereksinim olur. Bu nedenle evin ışıklandırması gözden geçirilmeli ve gerekli ise arttırılmalıdır.
- Merdivenlerin aydınlatılması ayrı bir önem taşımaktadır.
- Ev içinde terlik yerine ev ayakkabısı giymeyi tercih edin.
Düşmelerin çoğu kaza ile olmaktadır ancak, evde alınacak basit önlemlerle bu kazaları en aza indirmek olanaklıdır. Bu nedenle bir gözden geçirme listesi, evdeki tehlikeleri saptamada işe yarayabilir.
Her odanın zeminini gözden geçirin.
Odada yürürken, mobilyaların etrafından dolanmak zorunda kalıyor musunuz?
Eşyaları kenara çektiriniz, yürüme yolunuz açık olsun.
Yerde küçük halı ya da kilim var mı?
Varsa kaldırın, ya da çift taraflı sabitleyici ile zemine sabitleyin veya altı kaymaz halı kullanın.
Yerde merdivenlerde gazete, kitap, ayakkabı, ya da benzeri eşyalar var mı?
Ayağınıza takılacak objeleri yerden toplayın.
Yerde ayakaltında telefon kablosu, lamba kablosu, uzatma kablosu gibi tel ve kablolar var mı?
Kabloları duvar kenarına sabitleyin.
Merdivenlerde kırık ya da eksik basamak var mı?
Varsa tamir ettirin.
Merdivenlerin aydınlatması yeterli mi? Bozuk ampul var mı?
Değilse telafi edin.
Merdivenlerde halı var mı?
Varsa her basamakta sıkıca sabitlenmiş olmasına dikkat edin.
Merdiven tutamakları sağlam mı? Tutamak tek taraflı mı?
Tutamaklar sağlamlaştırılmalı, iki taraflı olmalıdır.
Mutfakta sık kullanılan eşyalar yüksek raflarda mı?
Böyle ise aşağı raflara indirmek gerekir.
Küvet ve duş kabini zemini kaygan mı?
Küvet ve duş kabini zeminini kaymaz bir materyalle kaplayın.
Küvetten çıkmak için ya da tuvaletten kalkmak için desteğe gereksiniminiz var mı?
Küvetin içine ve tuvaletin kenarına tutamak yaptırın.
Yatağın kenarındaki lamba uzanma mesafesi dışında mı?
Lambayı kolay erişebileceğiniz mesafeye yerleştirin. Gereksinim duyuyorsanız gece lambası kullanın.
Diğer güvenlik önerileri
Oturduğunuz yerden ya da yataktan aniden kalkmayın, baş dönmesi olabilir.
Acil yardım telefon numaralarını telefonun yanında bulundurun.
Düşme Riski Testi
- Son bir yılda hiç düştünüz mü?
- Düşmeyle ilgili bir sakatlığınız oldu mu?
- Kullandığınız ilaçları, doktorunuzla beraber gözden geçirmeyeli bir yılda fazla oldu mu?
- Gözlerinizi kontrol ettirmeyeli bir yılı geçti mi?
- Gözlük kullanıyorsanız, numaralarını kontrol ettirmeyeli 2 yıldan fazla bir zaman oldu mu?
- Genellikle ayakta dururken dengesiz misiniz?
- Merdiven iner ya da çıkarken dengesizlik hissediyor musunuz?
- Yataktan kalkarken güçlüğünüz oluyor mu?
- Gece kalktığınızda lambanın düğmesine uzanmakta güçlüğünüz var mı?
- Tuvaletten kalkarken bir desteğe gereksinim duyuyor musunuz?
- Ayaklarınızda ağrı ya da yara var mı?
- Düşmekten korkuyor musunuz?
- Ayağa kalktığınızda baş dönmesi oluyor mu? Ya da başınızı hareket ettirdiğinizde odanın döndüğü hissine kapılıyor musunuz?
- El kavrama gücünüz azaldı mı?
- İşitme kaybınız var mı?
- Gece çok sık tuvalete gitme gereksinimi duyuyor musunuz?
- Birden fazla ilaç kullanıyor musunuz?
- Tansiyon ilacı kullanıyor musunuz?
- Düzenli uyku ilacı kullanıyor musunuz?
- Yüksek topuklu ayakkabı giyiyor musunuz?
- Evde çorap ile mi geziniyorsunuz?
- Yukarıdaki sorulardan bir ya da daha fazlasına evet diyorsanız, düşme riskiniz olabilir.
- Bu riski azaltmak için önlemler mevcuttur.
- Konu ile ilgili gözden geçirme listelerini taramak yararlı olabilir.
- İlgili hekiminize danışabilirsiniz .
- Unutmayın: Yaşlanmak, düşmek ile eşdeğer değildir.
- Bir kaç basit önlemle düşme ris kiniz azaltılabilir.
